Марий йылме кас

Тÿҥ шонымаш. шочмо марий йылмым тунемаш да шымлаш кумылым пеҥгыдемдаш условийым ышташ.

Задаче-влак. 1) Марий йылме да литератур дене тунемме теме-влакым ушештарен иктешлаш. 2) Йочан уш-акылжым пойдараш, артистизмым, сылнылыкым вияҥдаш. 3) Сай койыш-шоктышым воспитатлаш.

Оборудований: ИКТ, газет, марий тувыр, тÿрлымö шовыч-влак.

Мероприятийын радамже

– Поро кас! Пагалыме туныктышо, тунемше да уна-влак! Марий каснам почыт 5-ше классыште тунемше ÿдыр ден рвезе-влак. Нуно марий поэт-влакын шочмо йылме нерген возымо почеламутыштым тыланда колышташ темлат. Тиде В. Васильевын, В. Колумбын, Ю.Петровын, Ф. Ибатовын шÿм гыч лекше мутышт.

1-ше тур.

Йылме манме мо лиеш?

Йылме дене мом ыштат?

Еҥ йылмыште чон коеш,

Илышыжат, йÿлажат.

2-шо тур.

Калык илаш шона гын,

Ойжат лийже, йÿлажат

Тÿня койышан лийнеже гын,

Ынже пыте йылмыжат.

Мутет уло, ой лиеш.

Йылмыдыме мом ышта?

3-шо тур.

Ом керт илен мый тый дечет поснаже,

Ласка да ныжылге шÿмбел йылмем.

Улат тый шÿлышем да шÿмын чанже,

Улат яндар йöратымаш тулем.

4-ше тур.

Куш, тумо гай пеҥгыдемын,

Лÿшкыжö шочмо йылмет

Кудыр лышташ-влакет семын

Патырле вуй ÿмбалнет.

5-ше тур.

Янлык коклаш кушкын омыл,

Йомдарен шочмо йылмем.

Керек-кунамат ом вожыл,

Шижтарем марий улмем.

– Таче ме тендан денем марий йылмылан пöлеклалтше касым эртарена. Мемнан модышна тÿрлö тур гыч шога. Модшо-влакым пагалыме жюри аклаш тÿҥалеш, палыме лийза. Тÿҥалына веле!

Модшо-влак шкешт дене палдарат.

1-ше тур «Калыкмутым шуяш».

– Шым гана висе, ик гана…

а) кудалте, б) пÿч, в) пунчал, г) тошкал.

– Пушеҥге пушегылан эҥерта, айдеме…

а) пошкудылан б) йолташлан в) айдемылан, г) таҥлан.

– Шÿдö теҥгет ынже лий, шÿдö … лийже.

а) тушманет, б) шорыкет, в) йолташет, г) икшывет.

2-шо тур «Калык пале-влакым палет мо?»

– Пырыс окнасе вÿдым йÿэш гын, игече…

а) йÿкшемда, б) левыкта, в) ояра, г) пылаҥда.

– Телым лум шуко лиеш гын, … шуко шочеш.

а) кинде, б) шудо, в) снеге, г) поҥго.

– Теле йÿштö лиеш гын, кеҥеж … лиеш.

а) йÿран, б) шокшо, в) кукшо, г) юалге.

Музыкальный паузо. Муро «Айда, йолташ!»

3-шо тур «Алфавитым палет мо?»

Нине буква кокла гыч могай буква марий мут тÿҥалтыште нигунам ок вашлиялт?

а) в, б) а, в) х, г) н.

Алфавитысе кумшо гласный буква…

а) и, б) у, в) ё, г) о.

4-ше тур «Фразеологизм-влакым палет мо?»

– Тиде фразеологизм мом ончыкта?

– Шолагай мурым мура.

а) ойгыра, б) куана, в) шортеш, г) шÿлыкаҥеш.

Фразеологизмым умбакыже шуяш.

Шкемын вич парням гай …

а) ужам, б) палем, в) саклем, г) шижам.

Йолварня вуй дене …

а) кушташ, б) куржаш, в) шогаш, г) кошташ.

Петров Игорь С.Чавайнын «Ото» почеламутшым наизусть каласкала.

5-ше тур «Литературым палет мо?»

«Миша» почеламутым возышо поэт:

а) О. Ипай, б) М. Казаков, в) А. Тимиркаев, г) С. Николаев.

Марий сылнымутлан тÿҥалтышым пыштыше:

а) Ш. Осып, б) М. Шкетан, в) С. Чавайн, г) Н. Игнатьев.

«Ший пÿян Ший Пампалче» йомакын геройжо:

а) Шымалче, б) Пигалче, в) Окалче, г) Пампалче.

6-шо тур «Вер-шöрым, кундемнам палена мо?»

Йоча-влаклан лекше марла газет:

а) Пионер йÿк, б) Ямде лий, в) Марий Эл, г) Ÿжара.

Нефтекамск олаште лекше марла газет:

а) Марий Эл, б) Кугарня, в) Чолман, г) Ÿжара

Марий кугыжаныш драмтеатр кöн лÿмжым нумалеш?

а) Тыныш Осып, б) М. Рыбаков, в) М. Шкетан, г) С. Чавайн.

Музыкальный паузо. Муро «Калтаса, кузе илет?»

7-ше тур «Лексике. Мут состав»

Виян мутын синонимжым му.

а) патыр, б) пашаче, в) тале, г) куатле.

Рвезе мутлан антонимым му.

а) шоҥго б) эрге, в) самырык, г) коча.

Могай падеж марий йылмыште уке?

а) именительный, б) творительный, в) дательный, г) винительный.

8-ше тур

Марий йылме могай тÿшкаш пура?

а) тюрк, б) славян, в) финно-угор.

Финно-угор йылме тÿшкаш пурышо йылме.

а) руш, б) эстон, в) англичан, г) грузин.

9-ше тур

Марий калыкын кумдан палыме эстраде мурызыжо:

а) Степанов, б) Иванов, в) Шакиров, г) Антонов.

Марий семÿзгар:

а) тÿмыр, б) гармонь, в) гитар, г) пианино.

Марий семÿзгар йÿк шокта (аудиом колыштмаш).

Блиц-турнир

Могай литератур жанр тыге тÿҥалеш «Иленыт улмаш…»?

а) преданий, б) йомак, в) легенде, г) басне.

Литературный геройым пале (Герой пура. Тиде …)

а) Кориш, б) Атаманыч, в) Мичу, г) Эйно.

Кö эн шуко мутым муэш (5 минут жап пуалтеш).

КУГЫРŸДЫВОНДО

Ÿдыр-влак марла куштат.

Жюрин аклымыже. Модшо-влакым саламлымаш.

Г.А. АБДУЛМАНОВА,

учитель марийского языка и литературы школы с. Ялгыз Нарат Татышлинского района