Сухан – сăваплă пахча-çимĕç

I. ПРОЕКТ ЙĔРКИ

1. Предмет
2. Класс
3. Шкул
4. Тема (пай)
5. Урок теми
6. Урок тĕсĕ
7. Технологисем
8. Мелсемпе меслетсем
9. Харкамăн (пайăррăн) пĕлÿ илмелли тĕллевсем

• Права
• Тĕллевпе тупсăм
• Моральпа этика

10. Предметăн пĕрлĕхлĕ результачĕсен тĕллевĕсем

• Йĕркелÿ
• Хутшăну
• Информаци

11. Предметăн ятарлă пĕлÿ илмелли тĕллевĕсем

• Вĕренекенсен пĕлÿ, пултару, хăнăху ĕçĕ-хĕлĕ
• Вĕрентÿ хевти-талпăнавĕ

12. Литература теорийĕ
13. Словарь ĕçĕ: а) ăнлантармалли пай; ă) çырма вĕрентмеллли пай.
14. Курăмлăх хатĕрĕсем
15. Кăтарту хатĕрĕсем.II. ПРОЕКТ РЕЗУЛЬТАЧĔ
16. Урокăн тулли технологи картти. Урок теми: Сухан – сăваплă пахча-çимĕç (4-мĕш класс).
17. Урокра усă курнă презентаци.

1. ПРОЕКТ ЙĔРКИ

«Сухан – сăваплă пахча-çимĕç» темăпа ирттернĕ çĕнĕ пĕлÿ илмелли виçĕ тапхăрлă урок.

Вĕренÿпе кăсăкланма хавхалантарни, хăйне хăй хисеплени, хăйĕн ăс-тăн шайне пĕлсе хаклани, вĕренĕве кăмăлпа хутшăнма явăçни, вĕренÿре харпăр хăйĕн тивĕçлĕхне туйма, хăйĕн пултарулăхне шанма вĕренни, кăмăл-сипет енчен хăйне тирпейлĕ тытма пĕлни, çут çанталăк пурлăхĕпе усă курма, сывлăха упрама вĕренни.

Предмет: Чăваш чĕлхи.

Класс: IV класс.

Кĕнеке авторĕ: Г.В. Абрамова.

Шкул: вырăс чĕлхиллĕ шкул.

Тема (пай): Пахча-çимĕçсем.

Урок теми: Сухан – сăваплă пахча-çимĕç.

Урок тĕсĕ: çĕнĕ пĕлÿ илмелли виçĕ тапхăрлă урок.

Технологисем: информаципе коммуникаци, критикăллă шухăшлава, харкамлăха аталантарни, вăйă, ушкăнпа вĕренни, пĕрле ĕçлесе вĕренни, сывлăха упрани, пĕлÿ-тĕпчев, системăллă-ĕçлевлĕхлĕ.

Харкамăн (пайăррăн) пĕлÿ илмелли тĕллевсем:

• Права:

Сухан пахча-çимĕç сывлăхшăн пысăк пĕлтерĕшлĕ, усăллă пулнине ăнланни.

• Тĕллевпе тупсăм:

Урокри материала тишкернĕ май, ача хăй вăй-пултарулăхне шаннă май ĕç суйласа илме ăнтăлни.

• Моральпа этика:

Тепĕр çынпа пĕр тан шайра, ăна хисеплесе хутшăнма, хутшăнура çураçулăх туйăмне сыхласа хăварма хăнăхтарни.

Предметăн пĕрлĕхлĕ результачĕсен тĕллевĕсем: предмет шайне тухса метапредмет шайне хăпарни, харпăр хăй тĕллĕн ĕçлени, кăсăкланни, хавхаланни, пахалама пĕлни, юлташсене тĕрĕслесе, тÿрлетсе хакласа ертсе пыма вĕренни, çĕнĕлĕх кÿме, мĕн шутласа хунине çине тăрса пурнăçлама хавхалантарни, сухан çинчен ачасен пĕлĕвне анлăлатни, çак пахча-çимĕçĕн сиплĕ енĕсемпе паллаштарни, «Сăваплă ÿсен-тăран» текста вулани, ыйтусем çине хуравласа диалог туни, кластерпа синквейн туни, калаçăва хутшăнма, çыхăнуллă, ăнланмалла каласа пама тăрăшни, ĕçе ушкăнпа, пĕр-пĕрин хушшинче пайласа пурнăçлама вĕренни, иккĕн калаçу йĕркелеме пĕлни.

1. Йĕркелÿ:

Кирлĕ информацие вĕренÿ кĕнекинче, слайдсенче шыраса тупма пултарни; пур ĕçе те кăмăлпа хутшăнма явăçни.

2. Хутшăну:

Тĕрлĕ мелпе – мăшăррăн е ушкăнпа ĕçлесе, пĕччен е иккĕн  кĕнекепе,  электрон пособипе усă курса информаци тупма хăнăхни.

3. Информаци:

Пĕр темăпа çыхăннă материала вуласа тишкерме, кирлине суйласа илме пĕтĕмлетÿ тума пултарни.

Предметăн ятарлă пĕлÿ илмелли тĕллевĕсем:

1. Вĕренекенсен пĕлÿ, пултару, хăнăху ĕçĕ-хĕлĕ: учителĕн тата пĕрле вĕренекен ачасен пуплевне итлесе ăнланни; текста вуласа тулли содержанине ăнланни, кирлĕ информаци тупни, хамăр тăрăхри пахча-çимĕç – сухан çинчен монолог формипе каласа пани; пуплевре паллă ячĕсемпе вырăнлă усă курни; панă сăмахсенчен предложенисем йĕркелеме пултарни; кластер, синквейн çырас хăнăхусем аталанни.
2. Вĕрентÿ хевти-талпăнавĕ: вуланин тĕп шухăшне, тулли содержанине текст çине таянмасăр каласа пама, калаçу ситуацине кура малтан хатĕрленмесĕр хăй шухăшне палăртма, урокра вĕреннипе усă курса калав тума пултарни.

Мелпе меслетсем: пĕтĕм класпа ĕçлени; ачасен умне проблема кăларса тăратни, ăна шутлани; çĕнĕ сăмахсемпе паллашни, вĕсене пуплеве кĕртни; тишкерÿ тăрăх пĕтĕмлетÿ туни, ыйту-хурав, тишкерÿллĕ тата шыравлă вулав, çурма сасăпа тата саспа вулани, ыйтусем çине хурав тупма вĕренни, тема тăрăх калаçу иртттересси, текстăн содержанине çупкам кластерпа усă курса калани, кĕске монолог туни (6 – 7 предложени), сывлăха сыхлани, хăнăхтарăва харпăр хăй çырса туни, хăйсем тĕллĕн ĕçлени, пĕр-пĕрне тĕрĕслени, хăйсене оценка лартни, пуплев ситуацине выляса кăтартни, клоуз-тест туни, мăшăрсенче ĕçлени, текстпа ĕçлени, вулавпа куçару, кластер туни, синквейн çырни, ушкăнсенче ĕçлени, харпăр хăй ĕçне тишкерни, хаклани; суйлавлă (альтернативăллă) килти ĕç.

Словарь ĕçĕ: а) ăнлантармалли пай: сывлăхшăн – для здоровья, тутлă шăршлă – душистый, сăваплă ÿсен тăран – священное растение, чура – раб, турă – бог, панă – преподносили, лекнĕ – попал; ă) çырма вĕрентмеллли пай: усăллă, ÿсен-тăран.

Курăмлăх хатĕрĕсем: урок презентацийĕ (таблица кластер, клоуз-тест, синквейн, хĕвеллĕ кластер); Интернетран илнĕ материалсем, кĕнекесем; валеçсе памалли материал (карточкăсем, рефлекси материалĕ).

Кăтарту хатĕрĕсем: компьютер, презентаци, мультимедиапроектор.

Урокăн тулли конспекчĕ. Урок теми: Сухан – сăваплă пахча-çимĕç.

Урок юхăмĕ

Хушса панисем

1 № хушса пани

Урокра усă курнă презентаци эскизĕ

2 № хушса пани

Çупкам кластер Сухан çул-йĕрĕ

3 № хушса пани

Хĕвел кластер

4 № хушса пани

Ачасем çырнă синквейн

сухан

тутлă, усăллă

ÿстернĕ, çинĕ, сипленĕ

Сухан – сăваплă пахча çимĕç.

çимĕç

5 № хушса пани

Клоуз тест.

Сĕннĕ вариантсемпе усă курса сиктерсе хăварнă сăмахсене (паллă ячĕсен тĕп тата танлаштару формисене) кĕртсе лартса текст йĕркелĕр.

(1)Ачасем çĕр чавса кăпкалатрĕç, кĕреплепе сÿрелерĕç те __________________ йăрансем турĕç. __________________ (2) йăранĕ çине  Света кишĕр акрĕ теприн çине Валерик – çарăк, виççĕмĕшĕ çине вара Зина сухан лартрĕ.  ____________ (3) ачасем çăвĕпех хăйсен йăранĕсене пăхрĕç. (4) Акă ___________ çимĕçсем пулса та çитрĕç.

- Ой, (5) мĕн тери ___________ ман çарăк! – савăнчĕалерик çарăк çиме тытăнсан.

- Манăн хăярсем (6) татах та _______________, - хушса хучĕ Зина.

- Çук, (7) манăн ____________ сухан вара çарăкран та, хăяртан та усăллăрах, - терĕ Света.

(8), (9) Хăвăр акса, хăвăр пăхса ÿстернĕ пахча çимĕç чăнах та ____________, _______________. Ĕненместĕр-и? Апла пулсан хăвăр акса, хăвăр ÿстерсе пăхăр-ха.

Сĕннĕ вариантсем:                                                                                                                      Хаклав виçи:

• пысăкрах, тутлăрах, нумайрах 6) сахалрах, тутлăрах, аслăрах           «5» - 9-8 сăмах
• сахалрах, пĕчĕкрех, хитререх 7) симĕс, хĕрлĕ, кăвак                         «4» - 7-6 сăмах
• аслă, туслă, ĕçчен 8) тутлă, сăваплă, пĕчĕк                      «3» - 5-3 сăмах
• паха, йÿçĕ, сĕтеклĕ 9) анлă, чипер, усăллă
• тутлă, нумай, сиплĕ

6 № хушса пани 

Рефлекси таблици

Усă курнă литература

Абрамова Г.В. Чăваш чĕлхи: учебное пособие по чувашскому языку для 4 класса русской школы. – Чебоксары: Чуваш.кн.изд-во, 2013.

Крылова О.Н., Кузнецова Т.С. Рабочая программа: Методические рекомендации для разработки / О.Н. Крылова, Т.С. Кузнецова. ‒ СПб.: КАРО, 2014 (Серия «Петербургский вектор введения ФГОС основного общего образования»).

Трунцева Т.Н. Проектирование технологических карт уроков литературы и русского языка. 5 – 9 классы. М.: ВАКО, 2015 (Мастерская учителя-словесника).

А.П. Артемьева,

учитель чувашского языка и литературы школы с. Степановка Аургазинского района